Türkiye’nin Son 5 Yılı: Ekonomi
Bir ülkenin ekonomiyle ilgili izlediği politikaların ve küresel ekonomik koşulların yansımaları ekonomik göstergeler üzerinden okunur. Bu göstergelerdeki değişimler ülke ekonomisinin mevcut sağlığı ve performansıyla ilgili değerli bilgiler verir. Aylık, yıllık ve hatta günlük olarak güncellenen bu veriler bireylerin başta ekonomi olmak üzere birçok alanda aldığı kararlarda önemli rol sahibi.
Veri Kaynağı olarak Türkiye’nin son 5 yılda önemli ekonomik göstergelerdeki performansını derledik.
GSYH, 2018 - 2023 (%)
TÜİK tarafından 2022 için yıllık olarak açıklanan GSYH verilerine göre Türkiye ekonomisi 2018-2022 yılları arasında ortalama %4,5 oranında büyüdü. 2019 ve 2020’yi düşük büyüme oranlarıyla geçiren Türkiye 2021’de %11,6 büyüme kaydetmişti. Küresel ölçekte etkili olan COVID-19 salgının ekonomileri etkilediği 2018-2022 döneminde dünyada ülkeler bazında genel büyüme ortalaması %2 seviyelerinde gerçekleşti. 2022 büyüme verisi açıklanmayan ülkeler için mevcut IMF tahminleri dikkate alındığında Türkiye 2022’de kaydettiği %5,5 oranında büyümeyle 196 ülke arasından 54. sırada. En güncel açıklanan verilere göre Türkiye ekonomisi 2023’ün ikinci çeyreğinde %3,8 oranında büyüdü.
İşsizlik ve Atıl İşgücü Oranı, 2018 - 2023 (%)
TÜİK yıl sonu verilerine göre işsizlik oranı 2019’dan bu yana düşüş eğiliminde. 2019 Aralık’ta %13,6 olan işsizlik oranı 2022 Aralık’ta %10,4’e kadar inmiş durumda. 2023 Temmuz dönemi için geçerli işsizlik oranı ise %9,4 olarak olarak açıklandı. İşsizlik oranı hesaplanırken işsiz son 4 haftada aktif iş arayıp bulamayanlar olarak tanımlanıyor. İstihdam ve işgücüne dahil olmayanlar kategorisinde yer alan bazı grupların da işsizlik tanımlamasına katıldığı atıl işgücü oranının son 5 yıldaki seyri ise biraz daha farklı. 2020 Aralık döneminde işsizlik oranı %13 seviyelerindeyken atıl işgücü oranı %29’lara tırmanmıştı. O seviyeden bir nebze düşüş olsa da Temmuz 2023 verileri atıl işgücü oranının %23,6 olduğunu gösteriyor. 2018-2023 grafiğine kabaca bakıldığında son dört haftada aktif olarak iş arayanların oranı azalmış olsa da aktif olarak iş aramayan ama işe de ihtiyacı olan grupların arttığı sonucuna varılabilir.
Tüketici Fiyatlar Endeksi, 2018 -2023 (%)
Türkiye’de son yılların en önemli gündem maddesi artan fiyatlar. Fiyatların ortalama yıllık artış oranları 2018’in sonuyla beraber %20’lere ulaştı. 2019 ve 2020 yıllarında enflasyon oranları göreceli olarak istikrarlı seyretse de 2020’nin son aylarıyla beraber yıllık enflasyon oranı 2021’de %36, 2022’de %64,3’e ulaştı. TÜİK 2023 Ağustos dönemi yıllık enflasyonu ise %58,9 olarak açıkladı. TÜİK dışında enflasyon hesaplaması yapan bir diğer kurum olan ENAG’ın 2020’den bu yana açıkladığı veriler ise TÜİK’ten biraz daha farklı. ENAG 2020’nin yıllık enflasyonunun %36,7 olarak hesaplarken 2022’de yıllık enflasyonu % 137,5 olarak açıkladı. Kurumun son açıkladığı ağustos verilerine göre yıllık enflasyon %128.
Sanayi Üretim Endeksi, 2018 - 2023 (%)
Sanayi Üretim Endeksi, ekonominin sanayi sektöründeki değişimleri ve uygulanan ekonomik politikaların kısa dönemdeki etkilerini ölçmek amacıyla hesaplanan bir gösterge. 2018-2022 arasında Türkiye’nin sanayi üretimi aylık ortalamada %0,5 oranında büyüdü. 2018’de %9,8 oranında daralan sanayi üretimi sonraki üç yılda sırasıyla %9, %8,9 ve %14,4 oranında büyüdü. 2022’de ise üretim %0,4 oranında küçüldü. En güncel Temmuz verisinine göre Türkiye sanayisi geçen yılın temmuz ayına göre %7,4 büyüme kaydetti.
Politika Faizi 2018 - 2023 (%)
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu 24 Ağustos’ta politika faizini %17,5’ten %25 düzeyine yükseltti. Böylece yeni TCMB başkanı Hafize Gaye Erkan’ın göreve gelmesinden bu yana politika faizinde 1650 baz puanlık artış olmuş oldu. Politika faizi 2018 yıl sonunda yüzde 24, 2020'de yüzde 17, 2022'de ise yüzde 9 olarak kaydedilmişti.
ABD Doları 2018 - 2023 (%)
2018 yılı Aralık ayında 5.28 seviyesinde olan ABD Doları, 2022 Aralık ayının son iş gününde ABD Doları 18.69'dan işlem gördü. Güncel olarak (20 Mart 2023) ABD Doları 18.99'dan işlem görmektedir.
