Uluslararası Anlaşmalar ve Organizasyonlar

TBMM diğer ülkelerle ve uluslararası organizasyonlarla yaptığı anlaşmaları da kanunla onaylamaktadır. 2024 yılında TBMM’nin bu kategorideki kanunlarını izleyerek bu sayfada paylaşacağız. Kanunlar altında gerekçede öne çıkan noktalar özetlenmiştir. 

Ocak 2024

İsveç Krallığı’nın NATO’ya Katılması Kabul Edildi

Açık Kapı Politikası:

NATO'nun temel yaklaşımlarından biri olan Açık Kapı Politikası çerçevesinde, 1952'de Türkiye ve Yunanistan'ın katılımıyla başlayan genişleme süreci vurgulanmıştır.

Genişleme Dalgaları:

NATO'nun genişleme sürecinde Almanya Federal Cumhuriyeti (1955), İspanya (1982), Polonya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan (1999), Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovenya, Slovakya (2004), Arnavutluk ve Hırvatistan (2009), Karadağ (2017), Kuzey Makedonya (2020), ve Finlandiya'nın (2023) katılımı belirtilmiştir.

Genişlemenin Hedefleri:

Genişlemenin demokrasi ve evrensel değerlerin Avrupa-Atlantik bölgesinde güçlenmesi için bir araç olduğu ve özgür, demokratik ve bütünleşmiş bir Avrupa hedefini desteklediği vurgulanmıştır.

İsveç ve Finlandiya'nın NATO Üyeliği:

İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya katılım süreci açıklanmış, her iki ülkenin de NATO'nun en yakın Ortağı olarak tanımlandığı belirtilmiştir. İsveç ve Finlandiya'nın, Rusya'nın Ukrayna'daki saldırgan politikalarının ardından NATO'ya üyelik başvurusunda bulunduğu ifade edilmiştir.

Üçlü Muhtıra ve Katılım Protokolleri:

İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya üyelik sürecinde Üçlü Muhtıra'nın ve Katılım Protokolleri'nin önemine vurgu yapılmıştır. Her iki ülkenin NATO'ya üyeliğine ilişkin süreçlerin detayları ve ilerlemeleri aktarılmıştır.

İsveç'in NATO Üyeliği:

İsveç'in NATO üyeliğine ilişkin değerlendirmeler ve sürecin ilerlemesi hakkında bilgi verilmiştir. İsveç'in NATO'ya üyeliğinin Avrupa-Atlantik güvenliğine katkı sağlayacağı kanaatine varılmıştır.

Türkiye ve Malezya Arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması’na Ek Yapıldı

Ticaret Anlaşması ve Hizmet Ticareti:

2017-2022 yılları arasında Türkiye ile Malezya arasındaki hizmet ticareti ve yatırım başlıklarının geliştiği ve arttığı belirtilmiştir.Malezya'da Türk şirketlerinin faaliyet gösterdiği sektörler ve yatırımlarına ilişkin bilgi verilmiştir. Türkiye'nin Malezya'ya yaptığı hizmet ticareti ve yatırımlarının miktarı açıklanmıştır.

Eğitim ve Turizm:

Türkiye ile Malezya arasındaki eğitim ve turizm alanındaki işbirliği ve öğrenci sayılarındaki değişimler anlatılmıştır. Pandemi sürecinin eğitim ve turizm üzerindeki etkileri ve turizm gelirlerindeki düşüşler açıklanmıştır.

Ticaret ve İş Yapma İmkânları:

Malezya'da Türk iş insanlarının karşılaştığı sorunlar ve bu sorunların çözümüne yönelik adımlar anlatılmıştır. Ticaret Anlaşması ve Protokol ile pazara giriş şartlarının düzenlenmesi ve ticaretin kolaylaştırılması hedeflenmiştir.

Yatırım Koruma ve Teşvik:

Yatırım hükümleri ve mevcut Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (YKTK) kapsamında yapılan düzenlemeler aktarılmıştır. Protokol ile YKTK Anlaşması arasındaki farklar ve güncellenen hak ve yükümlülükler detaylı olarak karşılaştırılmıştır.

Uluslararası Tahkim ve Hukuki Düzenlemeler:

Protokol ile uluslararası tahkim süreçlerine ve yatırımcı-devlet ilişkilerine yönelik düzenlemeler açıklanmıştır. Tahkim süreçlerinin öngörülebilirliğinin artırılması ve iş yapma ortamının iyileştirilmesi amaçlanmıştır.

Ticaret ve İşbirliği:

Ticaret Anlaşması ile ticaret faaliyetlerinde öngörülebilirlik ve şeffaflığın artırılması hedeflenmiştir. Protokol ile iş yapma ve ticaretin kolaylaştırılması için çeşitli sektörlerde pazara giriş ve milli muamele taahhütleri alınmıştır.

Türkiye ve Güney Kore Çifte Vergileme Önleme Anlaşması Onaylandı

Anlaşmanın Tarihi ve Amacı:

Türkiye Cumhuriyeti ile Kore Cumhuriyeti arasında 24 Aralık 1983 tarihinde imzalanan "Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Diğer Bazı Hususları Düzenleme Anlaşması", 22 Ekim 2021 tarihinde revize edilmiştir. Anlaşmanın amacı, kişilerin aynı gelir üzerinden iki devlette birden vergilendirilmesini önlemektir.

Vergileme Hakkı ve Gelir Unsurları:

Anlaşma, vergileme hakkını, gelir unsurlarına göre ikamet edilen veya kaynak devletlerden birine bırakmakta veya bu mümkün olmazsa iki devlet arasında paylaştırmaktadır. Bu sayede, her iki devlette yatırım yapan veya teknoloji/hizmet sunan kişilerin, vergilendirilme açısından adil bir şekilde muamele görmesi sağlanmaktadır.

Vergi Önlemleri ve Teşvikler:

Anlaşma, çifte vergilendirmeyi önleyerek yatırımcılar için vergi mükellefiyetlerinin daha öngörülebilir hale gelmesini sağlamaktadır. Koreli yatırımcılar için Türkiye, Türk yatırımcılar için ise Kore'nin daha cazip hale gelmesi beklenmektedir.

Uygulama ve Geçerlilik:

22 Ekim 2021 tarihli Anlaşma, 24 Aralık 1983 tarihli eski Anlaşmanın yerine geçmiş ve uygulanmaya başlamıştır. Bu yeni Anlaşma ile çifte vergilendirmenin önlenmesi ve vergi kaçakçılığı ile vergiden kaçınmanın engellenmesi hedeflenmektedir.

Şubat 2024

Türkiye - Azerbaycan Ticaret Protokolü Onaylandı

Protokolün Tarihi ve Amacı:

Türkiye ve Azerbaycan arasında 1 Mart 2021 tarihinde imzalanan Protokol, mal değişiklikleri ticareti bakımından öngören bazı ürünlerde tercihli düzenlemeler getirmeyi amaçlamaktadır.

Ticaret Hacminin Artırılması:

Protokol, iki ülke arasındaki ticaret hacminin dengeli bir şekilde artırılmasını hedeflemektedir.

Ürün Kapsamının Genişletilmesi:

Mal ticareti bağlamında, Protokol kapsamındaki ürün çeşitliliği genişletilmiştir. Türkiye tarafından 8 sanayi ve 7 tarım ürününde, Azerbaycan tarafı için ise 15 sanayi ürününde ilave pazar açılımı sağlanmıştır.

Gümrük ve Vergi İndirimleri:

Azerbaycan tarafı, bazı ürünlerde gümrük ve vergilerde indirimler yaparak Türkiye'den ithal edilen ürünlere ilave pazara giriş imkanı tanımıştır. Örneğin, bazı koku verici maddelerden, plastik şişelere kadar çeşitli ürünlerde %33 ile %100 arasında değişen oranlarda vergi indirimleri yapılmıştır.

Karşılıklı Ticarette Rekabet İmkanı:

Protokolün yürürlüğe girmesiyle, Türkiye menşeli ürünlerde ihracatçılara özellikle Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleriyle benzer koşullarda rekabet imkanı tanınmıştır.

Türkiye ve Katar Ticaret ve Ekonomik Ortaklık Anlaşması Onaylandı

Anlaşmanın Tarihi ve Amacı:

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Katar Devleti Hükümeti arasında 26 Kasım 2018 tarihinde İstanbul'da imzalanan Ticaret ve Ekonomik Ortaklık Anlaşması, serbest ticaret alanı tesis edilmesini öngören tercihli bir anlaşmadır.

Anlaşmanın Kapsamı:

Anlaşma, Dünya Ticaret Örgütü Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (1994) prensipleri doğrultusunda düzenlenmiştir. Sanayi ürünlerindeki ihracat ve ithalatta uygulanan gümrük vergileri, miktar kısıtlamaları, eş etkili vergi ve önlemlerin kaldırılması gibi konuları içermektedir.

Ayrıca, tarım ürünlerinde taviz değişimi, ticarette teknik engeller, sağlık ve bitki sağlığı önlemleri, dâhili vergilendirme, korunma önlemleri, menşe kuralları, hizmet ticareti ve elektronik ticaret gibi konular da anlaşma kapsamındadır.

Ticari Avantajlar:

Anlaşma, Türk firmalarının üçüncü ülke firmalarına karşı avantajlı şekilde Katar pazarına girmesini sağlamaktadır. Aynı zamanda, Katarlı iş insanlarının Türkiye'de yatırım yapmalarına olanak tanıyarak ticari ilişkilerin gelişimine katkı sağlamaktadır.

Mayıs 2024

Özbekistan İle Çeşitli Alanlarda İşbirliği Anlaşmaları Onaylandı

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti İle Özbekistan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansının Özbekistan Cumhuriyeti'ndeki Faaliyeti Hakkında Anlaşması:

25 Ekim 2017 tarihinde Ankara’da imzalanan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti İle Özbekistan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansının Özbekistan Cumhuriyeti'ndeki Faaliyeti Hakkında Anlaşması, iki ülke arasında temsilcilik ağını genişletmek, kalkınma işbirliğini artırmak ve kültürel bağları güçlendirmeyi amaçlamaktadır.

Suçla Mücadelede İşbirliği Konulu Anlaşma:

Türkiye ve Özbekistan arasında 30 Nisan 2018 tarihinde imzalanan "Suçla Mücadelede İşbirliği Konulu Anlaşma" çerçevesinde, terörizm, organize suçlar ve uyuşturucu kaçakçılığı gibi konulara karşı işbirliği hedeflenmiştir. Anlaşma, tarafların suçla mücadelede işbirliğini güçlendirmeyi ve bilgi paylaşımını artırmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda, organize suç grupları ve operasyonları hakkında bilgi paylaşımı, fikri mülkiyet suçlarıyla mücadelede tecrübe paylaşımı, toplumsal olaylarda güvenlik yönetimi, kaçakçılık, uyuşturucu ve psikotrop maddelerle mücadele, düzensiz göç ve insan ticareti ile siber suçlar ve çevresel suçlarla mücadele konuları yer almaktadır. Ayrıca, silah, mühimmat ve patlayıcılarla ilgili mücadele, teknik yardımla güvenlik makamlarının kapasitelerinin artırılması, ortak organizasyonlarda güvenliğin sağlanması ve hizmet içi eğitim ile kolluk eğitimi de anlaşmanın kapsamındadır. Anlaşma, 1 Haziran 2021 tarihinde Ankara'da imzalanarak yürürlüğe girmiştir.

Kolluk Eğitimi İşbirliği Protokolü:

Türkiye ve Özbekistan arasında terörizm, örgütlü suçlar ve uyuşturucu ile mücadele alanında işbirliğini artırmak amacıyla 30 Nisan 2018 tarihinde imzalanan anlaşma, tarafların suçla mücadelede bilgi ve deneyim paylaşımını kapsar. Anlaşma, güvenlik teşkilatları arasında işbirliğini ve eğitim faaliyetlerini güçlendirmeyi hedeflemekte olup, organize suç gruplarıyla mücadele, kaçakçılık, siber suçlar, silah ve patlayıcı maddelerle mücadele gibi konuları içerir. Ayrıca, kolluk kuvvetlerinin eğitimi ve hizmet içi eğitim faaliyetleri de anlaşmanın kapsamındadır. Bu çerçevede, 1 Haziran 2021 tarihinde Ankara'da imzalanarak yürürlüğe giren protokol, güvenlik alanındaki işbirliği faaliyetlerinin yasal zeminini oluşturmayı amaçlamaktadır.

Hükümlü Nakli Antlaşması:

Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti arasında 9 Haziran 2021 tarihinde imzalanan Hükümlü Nakli Antlaşması, adli işbirliğini geliştirmek, hükümlülerin nakli konusunda yardımlaşmanın hukuki çerçevesini oluşturmak, hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkûm olanların cezalarının kendi ülkelerinde veya toplumsal çevrelerinde infaz edilmesine imkân tanımak ve hükümlülerin sosyal rehabilitasyonlarına katkıda bulunmak maksadıyla imzalanmıştır.

Savunma Sanayii Alanında İşbirliği Anlaşması:

Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti arasında 23 Mart 2021 tarihinde imzalanan Savunma Sanayii Alanında İşbirliği Anlaşması, iki ülke arasında sanayii alanındaki ihtiyaçların ortak üretimi, savunma sanayii ürünlerinin karşılıklı tedariki, savunma sanayii alanında işbirliğinin iki ülke yararına geliştirilmesi ve Türk savunma sanayii tarafından üretilen ürünlere pazar imkanı sağlanması hedefleniyor.

Askeri Çerçeve Anlaşması:

29 Mart 2022 tarihinde imzalanan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Özbekistan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Askerî Çerçeve Anlaşmasıyla egemenlik, eşitlik, karşılıklı saygı temelinde ve ulusal mevzuat ile uluslararası kurallara uygun olarak ikili askerî ilişkilerin hukuki zemininin oluşturulması, taraflar arasında askerî ve savunma iş birliği sağlanması ve geliştirilmesi hedeflenmektedir. 

Bu anlaşmayla askerî eğitim ve öğretim; tatbikat/eğitimlere veya ortak tatbikatlara katılım sağlanması; savunma sanayi; askeri işbirliği ve temas ziyaretleri; askerî istihbarat değişimi; lojistik iş birliği; askeri tıp ve sağlık hizmetleri; muhabere, elektronik, bilgi sistemleri ve siber savunma; haritacılık ve hidrografi; mesleki gelişim amaçlı personel değişimi; askerî bilimsel ve teknolojik araştırma alanlarında bilgi ve tecrübe paylaşımı; mayın ve el yapımı patlayıcılarla mücadele alanında eğitim, bilgi ve tecrübe değişimi; doğal afet yardım harekâtı kapsamında eğitim, bilgi ve tecrübe paylaşımıyla iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında işbirliğinin geliştirilmesi öngörülüyor.

Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Anlaşma:

Türkiye ve Özbekistan arasında 30 Nisan 2018 tarihinde imzalanan "Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Anlaşma", işgücü göçü sürecinin yasal olarak düzenlenmesini ve göçmen işçilerin sosyal, ekonomik ve diğer haklarının korunmasını amaçlamaktadır. Anlaşma, göçmen işçilerin ev sahibi ülkeye girişi, kalışı ve çıkışı, yasal çalışma faaliyetlerinin düzenlenmesi, sağlık hizmetlerine erişim, sosyal güvenlik hakları, iş kazası ve hastalık durumlarında tazminat hakları gibi konuları kapsamaktadır. Ayrıca, işçilerin dinlenme hakkı, tıbbi bakım, aile birleşimi, işveren tarafından gerekli belgelerin sağlanması ve cenaze işlemleri gibi konularda işbirliğini öngörmektedir. Bu çerçevede, her iki ülkenin kanunlarına ve uluslararası anlaşmalara uygun olarak işçilerin haklarının korunması ve düzenlenmesi hedeflenmektedir.

Filistin ile İki Alanda İşbirliği Onaylandı

Güvenlik İşbirliği Anlaşması:

Türkiye ve Filistin arasında 25 Ekim 2018 tarihinde imzalanan "Güvenlik İşbirliği Anlaşması", terörizm, örgütlü suçlar ve uyuşturucu kaçakçılığına karşı ikili ve çok taraflı işbirliğini artırmayı amaçlamaktadır. Anlaşma, güvenlik teşkilatlarının eğitim işbirliği faaliyetlerini düzenlemek ve kolluk personelinin eğitimine odaklanmakta olup, 24 Mayıs 2022 tarihinde Ramallah'ta imzalanan "Kolluk Eğitimi İşbirliği Mutabakat Zaptı" ile bu faaliyetlerin planlanması, koordinasyonu ve icrasına ilişkin hususlar detaylandırılmıştır. Bu mutabakat, iki ülke arasında kolluk eğitimi alanındaki işbirliğini güçlendirmeyi ve yasal zeminini sağlamlaştırmayı hedeflemektedir.

Ulusal Sürücü Belgelerinin Karşılıklı Tanınması ve Değişimine İlişkin Anlaşma:

13 Ekim 1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'na göre yabancı ülkelerden alınan sürücü belgeleri Türk vatandaşları için iki yıl, yabancı kişiler için altı ay süreyle geçerlidir. Bu sürenin sonunda, yabancı sürücü belgelerinin Türk sürücü belgeleri ile değiştirilmesi gerekmektedir. Türkiye ve Filistin arasında 24 Mayıs 2022 tarihinde imzalanan "Ulusal Sürücü Belgelerinin Karşılıklı Tanınması ve Değişimine İlişkin Anlaşma" ile bu süreç kolaylaştırılmakta ve ilgili belgelerin tanınması ile değiştirilmesi hususları düzenlenmektedir. Anlaşma, iki ülkenin sürücü belgelerinin karşılıklı olarak tanınması ve değiştirilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektedir.

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti Arasında Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması Onaylandı

Anlaşmanın Tarihi ve Amacı:

6 Kasım 2020'de Moskova'da imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti Arasında Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması", 20 Haziran 1988 tarihli önceki anlaşmanın yenilenmesini amaçlamaktadır.

Anlaşmanın Kapsamı:

Toplam yüklü ağırlığı 6 tonu geçen araçlar için geçiş belgesi, yeni alınan taşıtların ihraç kayıt belgesi, geçiş belgelerinin geçerlilik süresi, dijital geçiş belgeleri, Türkiye'ye girişte uygulanacak yakıt istisnaları gibi konular düzenlenmiştir.

Ticari Avantajlar:

Anlaşma, Türkiye ve Rusya arasındaki karayolu taşımacılığı faaliyetlerini kolaylaştıracak ve ticari ilişkilere olumlu katkı sağlayacaktır.

Türkiye ve Birleşmiş Milletler Arasında Kalkınma Eşgüdüm Ofisi Anlaşması Onaylandı

Anlaşmanın Tarihi ve Amacı:

9 Kasım 2022'de New York'ta imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti ile Birleşmiş Milletler Arasında Birleşmiş Milletler Kalkınma Eşgüdüm Ofisi Bölgesel Ofisinin İstanbul’da Kurulmasına İlişkin Anlaşma", BM reform sürecinin bir parçası olarak İstanbul'da bir bölgesel ofis kurulmasını amaçlamaktadır.

Anlaşmanın Kapsamı:

BM kalkınma sisteminin gözden geçirilmesi, bölgesel koordinasyonun sağlanması ve mukim koordinatörlükler arasındaki işbirliğini kapsar. İstanbul, bu bölgesel ofise ev sahipliği yapacaktır.

Avantajlar:

Anlaşma, İstanbul'u BM merkezi haline getirerek, BM mukim koordinatörlüklerini destekleyecek, Avrupa ve Orta Asya’daki BM faaliyetlerinin koordinasyonunu sağlayacak ve Türkiye'nin uluslararası rolünü güçlendirecektir. Bu adım, İstanbul'un küresel bir merkez olma hedefine yönelik somut bir ilerleme olarak değerlendirilmektedir.

Türkiye ve Bosna Hersek Arasında Altyapı ve İnşaat Projeleri İşbirliği Anlaşması Onaylandı

Anlaşmanın Tarihi ve Amacı:

16 Mart 2021'de Ankara'da imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Bosna Hersek Bakanlar Konseyi Arasında Altyapı ve İnşaat Projelerinde İşbirliği Anlaşması", altyapı ve ulaştırma projelerinin geliştirilmesi amacıyla imzalanmıştır.

Anlaşmanın Kapsamı:

Anlaşma, altyapı ve inşaat projelerinin hazırlanması, finansmanı ve uygulanması, teknik destek sağlanması ve personel eğitimi konularını içermektedir.

Avantajlar:

Anlaşma, iki ülke arasında ekonomik işbirliğini artırarak, kalkınma planlarının gerçekleştirilmesine katkı sağlayacak ve ortak projelerle desteklenecektir. Taraflar, bu projelerde birbirlerine destek olma taahhüdü vermiştir.